Uzaktan Çalışma Yönetmeliği
- Av. Müge Macun
- 13 Mar 2020
- 3 dakikada okunur
COVID-19 salgınının olumsuz etkileri her alanda kendini gösterirken iş hayatında da büyük değişimlere yol açtı. Özellikle son bir yıllık süre zarfında birçok iş kolu uzaktan çalışma prensibini benimsemişti. Ancak uzaktan çalışma beraberinde işin sürdürülebilirliği ve verimliliği ile birlikte kişisel verilerin ofis ortamı dışında kullanılması, işçinin işe gelmeme nedeniyle iş akdinin işverence haklı nedenle feshedilmesi, uzaktan çalışma esnasında iş kazalarının hukuki durumu gibi birçok sorunu gündeme getirdi.
Bu noktada Uzaktan Çalışma Yönetmeliği, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 10 Mart 2021 tarih ve 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde uzaktan çalışmaya ilişkin hükümler düzenlenmiştir.
Son bir yıldır sıklıkla gündeme gelen ve birçok Şirket tarafından benimsenen uzaktan çalışma 4857 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi olarak tanımlanmıştır.
Yayımlanan yönetmeliğin amacı uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işleri, verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanmasını ve uzaktan çalışmanın usul ve esaslarını belirlemek olup yukarıda bahsedilen sorunların çözüme kavuşturulması beklenmektedir.
İş ilişkisi doğrudan yazılı şekil şartına uygun olarak tanzim edilen Uzaktan Çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir. Bir diğer seçenek ise işçinin yazılı olarak ilettiği uzaktan çalışma talebinin otuz günlük süre içerisinde olumlu olarak değerlendirilmesi halinde Uzaktan Çalışma Yönetmeliği m. 5’te yer alan hususlara uygun şekilde sözleşme yapılabilecektir.
Uzaktan Çalışma Yönetmeliği m. 5 uyarınca “Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.” Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır.
Uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenir.
Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilir.
İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilir. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanır. İş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenirse ayrıca yazılı belge düzenlenmesi şartı aranmaz.
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Yönetmelik kapsamında uzaktan çalışma sırasında gerçekleşebilecek iş kazalarından işverenin sorumluluğuna ilişkin düzenleme bulunmamaktadır. Bu noktada 4857 sayılı Kanun’da yer alan genel düzenlemelere gidileceği hususu kuşkusuzdur. Sözleşme kapsamında işin yapılış şeklinin, işin yapılacağı yerin ve çalışma süresi ile aralıklarının yazılı olarak düzenlenmesi zorunluluğunun getirilmesi ile uzaktan çalışma esnasında karşılaşılan kazanın, iş kazası mı kaza mı olduğu yönündeki muğlaklığın giderilmesine yardımcı olacaktır. Sözleşmede belirtilen çalışma yeri ve çalışma saati dışında gerçekleşen kazada, yapılan iş ile kaza arasındaki illiyet bağı kesilmiş olacak ve kazanın iş kazası olarak değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır.
Yönetmelik ile getirilen düzenlemeler genel hatlarıyla açıklanmış olup 4857 sayılı Kanun’a paralel düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. Ancak her geçen gün işverenler tarafından giderek tercih edilir hale gelen uzaktan çalışma konusunda daha kapsamlı düzenlemelere ihtiyaç duyulacağı kuşkusuzdur.
Yorumlar